Karadağ’ın eğitim sistemi, Avrupa Birliği’ne entegrasyon sürecindeki reformlarla dikkat çekmektedir. Eğitim, okul öncesinden yükseköğretime kadar beş ana kademeye ayrılmıştır: okul öncesi, ilkokul, ortaokul, lise ve üniversite. Eğitimin genel durumu ve Avrupa standartlarına uyumu şu şekilde özetlenebilir

1. Eğitim Kademeleri ve Okul Sayıları

  • Okul Öncesi Eğitim: Karadağ’da okul öncesi eğitim isteğe bağlıdır. Ülkede kreş ve anaokullarının sayısı sınırlıdır, ancak özellikle başkent Podgorica ve kıyı şehirlerinde bu tür hizmetler daha yaygındır.
  • İlk ve Ortaöğretim: Zorunlu eğitim süresi 9 yıldır ve 6-15 yaş arasını kapsar. Karadağ’da yaklaşık 1.600 ilkokul ve 100’ün üzerinde ortaokul bulunmaktadır.
  • Liseler: Liseler arasında fen liseleri, meslek liseleri ve sanat okulları yer almaktadır. Eğitimin bu düzeyi zorunlu değildir ancak ücretsizdir.
  • Üniversiteler: Ülkede biri devlet, ikisi özel olmak üzere toplam üç üniversite vardır. Montenegro Üniversitesi en büyük ve en eski eğitim kurumudur.

2. Öğrenci Sayıları ve Eğitim Dili

  • Eğitim sisteminde toplam öğrenci sayısı yaklaşık 100.000’dir. Üniversitelerdeki öğrenci sayısı ise yaklaşık 20.000’dir.Resmi eğitim dili Karadağca’dır. Ancak, Arnavutça ve İngilizce gibi dillerde eğitim veren okullar da bulunmaktadır. Özel okullar ve uluslararası kurumlar, İngilizce ağırlıklı eğitim sunmaktadır.

3. Eğitimde Avrupa Birliği StandartlarıKaradağ’ın eğitim sistemi, AB standartlarına uyum sürecindedir:

  • Kalite Standartları: Eğitimde kaliteyi artırmak amacıyla modern müfredat değişiklikleri yapılmaktadır. Ancak, eğitim sisteminin Balkan ülkelerine kıyasla hala gelişim sürecinde olduğu kabul edilmektedir.
  • Eğitim Fırsat Eşitliği: Karadağ’da devlet eğitim kurumları tamamen ücretsizdir. Bu durum, eğitime erişim açısından olumlu bir etkendir.Teknolojik Entegrasyon: Okullarda teknolojik altyapı iyileştirilmiştir, ancak kırsal bölgelerde imkanlar sınırlı kalmaktadır.

  • Uluslararası İşbirlikleri: Üniversiteler, Erasmus ve diğer Avrupa programları aracılığıyla uluslararası öğrencilere açıktır. Eğitim, turizm, mühendislik ve mimarlık gibi alanlarda AB standartlarına uygun programlar sunulmaktadır.

4. Eğitim Sistemindeki Sorunlar ve Reformlar

  • Kaynak Dağılımı: Kırsal bölgelerdeki okullarda kaynak eksikliği yaşanabilmektedir. Bu durum, eğitim kalitesinde bölgesel farklılıklara yol açmaktadır.
  • Mesleki Eğitim: Meslek liselerinde sunulan programlar çeşitlilik göstermektedir, ancak bu alandaki altyapının daha da geliştirilmesi gereklidir.
  • Yükseköğretim Reformları: Lisans eğitimi 2017’den, yüksek lisans ise 2020’den itibaren ücretsiz hale getirilmiştir. Bu reformlar, yükseköğretimde katılım oranlarını artırmıştır.

Sonuç ve ÖnerilerKaradağ’ın eğitim sistemi, Avrupa standartlarına uyum sağlamaya çalışmakta ve bu doğrultuda ilerlemektedir. Ancak, kaynak yetersizliği ve bölgesel farklılıklar gibi sorunlar bulunmaktadır. Ülkede eğitimin daha erişilebilir ve kaliteli hale getirilmesi için yatırımlar artırılmalı, özellikle mesleki eğitime yönelik programlar çeşitlendirilmelidir. Eğitimde uluslararasılaşma politikalarının devam ettirilmesi ve Erasmus gibi programlarla işbirliklerinin geliştirilmesi önemlidir.Kaynaklar: Podgoritsa Eğitim Müşavirliği【5】, Karadağ Eğitim Sistemine Yönelik İncelemeler【6】【7】【8】.